İçme ve Kullanma Suyu
Bursa ilinde 2018 yılı belediyeler tarafından içme ve kullanma suyu şebekesi ile dağıtılmak üzere temin edilen su miktarının kaynaklara göre dağılımı
Bursa Büyükşehir Belediyesi hizmet sorumluluk sınırı içerisinde kalan ilçe belediye sayısı 7 (yedi) adet olup, bunlar; Osmangazi, Yıldırım, Nilüfer, Gemlik, Mudanya, Kestel, Gürsu ilçe belediyeleridir.
İlimizde içme ve kullanma suyu şebekesi ile hizmet verilen projeksiyon nüfus sayısı 2.740.970’tir.
İlimizde bulunan, Doburca İçme Suyu Arıtma Tesisi, Bursa kentinin içme suyu ihtiyacının büyük bölümünün karşılandığı Doğancı Barajından gelen yüzeysel suyun TS 266 standardı ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelikte belirtilen kriterlere uygun hale getirilmesi amacıyla kurulmuştur. Bursa’nın Doburca semtinde yer alan İçme Suyu Arıtma Tesisinin 1. Kademesi 1985 yılında tamamlanarak 250.000 m 3 kapasite ile Bursa kentinin su ihtiyacını karşılamaya başlamış, 2. Kademesi ise 1994 yılında tamamlanarak tesis toplam kapasitesi 500.000 m 3 /güne ulaşmıştır. Tesiste, Giriş Yapısı, Havalandırma Yapısı, Durultma Havuzları, Filtre 10 Üniteleri, Çamur Koyulaştırıcı, Filtre Pres gibi ana üniteler ile İdare Binası, Kimya ve Klor Binaları, Trafo-Jeneratör, Atölye Binaları gibi yardımcı üniteler vardır. Tesiste 24 saat boyunca laboratuvardaki numune musluklarından alınan su, haftalık, günlük ve ikişer saatte bir yapılan kimyasal ve mikrobiyolojik analizlerle incelenmekte ve denetim altında tutulmaktadır. Tüm bu önlemlere karşın güvenilirliği daha da üst sınıra çekmek amacı ile tesis giriş suyu, kobay balıkların bulunduğu bir akvaryumdan geçirilmektedir. Böylece, her türlü kontrolden geçirilen Buski – Dobruca İçme Suyu Arıtma Tesislerinde üretilen Bursa kentinin suyu, TS 266 standardı ve İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik şartlarına uygun sağlıklı ve güvenle içilmeye hazır olarak kent içme suyu şebekesine verilmektedir.
İçme Suyu Kaynakları ve Barajlar
Bursa İlinin su ihtiyacı, Selahattin Saygı (Doğancı) Barajı ile Nilüfer Barajından karşılanmaktadır. Nilüfer Barajı ile Selahattin Saygı (Doğancı) Barajları müşterek işletildiğinde yılda yaklaşık 175 hm 3 içme suyu
sağlanmaktadır. Doğancı Barajı’ndan çekilebilecek su miktarı 115 hm 3 olup, Nilüfer Barajı’nın payı da yılda 60 hm 3 ’tür.
Bununla birlikte, bir diğer proje içme ve enerji amaçlı olarak düşünülen Çınarcık Barajı’dır. Orhaneli Çayı üzerinde Bursa’ya 55 km mesafede olan barajın ihalesi 1995 yılında yapılmıştır. Bu barajdan yılda 145 hm 3 içme suyu elde edilecektir. Çınarcık Barajı, aynı zamanda Mustafakemalpaşa Ovasının taşkın sorununu çözecektir.
Yeraltı su kaynaklarından temin edilen su miktarı ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti
İlde sektörlere göre su kullanımı 2018-2022 Hedefi:
- Tarım için: 441hm3
- Sanayi için: 110 hm3
- Evsel kullanım : 368 hm3
İsmetiye kuyusu faal olarak kullanılmaktadır. Diğer kuyular ise acil durumlar için korunmaktadır.
İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu, potansiyeli vb.
Bursa’nın içme suyunu büyük ölçüde karşılayan Doğancı Barajı’nın yüksekliği 65 m, rezerv hacmi 37,8 hm 3 olup yılda 115 hm 3 su çekilmektedir. Barajdaki içme suyu arıtma tesisinin kapasitesi 500.000 m 3 /gündür. Bunun dışında işletmede olan sulama amaçlı 8 baraj bulunmaktadır. Bunlar Demirtaş projesi kapsamındaki Demirtaş Barajı, Orhaneli’nde bulunan Akalın Göleti, Gölbaşı projesi kapsamındaki Gölbaşı Barajı ve Burcun Göleti, Uluabat ve Bursa arasında Hasanağa Barajı, İnegöl projesi kapsamındaki Eymir Göleti ile Dönmez Göleti ve Büyükorhan Barajları’dır.
Sulama
Ülkemizde sulanan tarım alanlarının yaklaşık 525 lik kısmında damlama ve yağmurlama sulama yapıldığı, geri kalan %75 i karık, tava ve salma sulama yöntemi olan açık sulama uygulanmaktadır. Bursa ilinde ise fiilen sulana tarım alanlarının yaklaşık %60 lık kısmında basınçlı sulama sistemleri (damlama ve yağmurlama) ile sulanmaktadır.
İlimizde polikültür tarım yapılmakta olup, özellikle büyük tüketim merkezlerine yakınlığından dolayı pazarlama imkanlarının uygun olması dış ülke pazarlarına yönelik yoğun bir ürün ihracının bulunması, çiftçimizin genel yapısının olumlu katkısının sonucu olarak meyve sebze ve tarla bitkilerinde standart ve yüksek verimli tür ve çeşitlerle entansif bir tarım uygulanmaktadır.
Bursa toplam 1.088.638 hektar alana sahip olup, bunun 354.143 hektarını tarım yapılan kültür arazisi teşkil etmektedir. Kültür arazisinde iklim şartlarına bağlı olarak hemen her türlü tarım ürünü yetiştirilmektedir.
Salma sulamada suyun %50-30 lık kısmı bitkinin kök bölgesine ulaşabilmektedir. Diğer sulama yöntemi olan yağmurlama sulama ile ve damlama sistemleri bilinçli olarak uygulandığı takdirde suyun sırası ile % 80 ve %90 lık kısmından faydalanma imkanı olmaktadır. DSİ ve BUSKİ tarafından sulanan alanlar sulama birlik ve kooperatifleri tarafından işletilmektedir. İlimizde DSİ ve İl Özel İdaresi tarafından inşa edilen sulama suyu biriktirme yapıları olan göletler aşağıdaki çizelgede verildiği gibi olup hizmet verilen ilçe durumları bu çizelgede belirtilmiştir.
Bursa ilinde tarım alanları için kullanılan su miktarı 441 hm 3 olarak kabul edilirse bunun yaklaşık %60 lık kısmı olan 264 hm 3 lük kısmı basınçlı sulamada (yağmurlama ve damlama) kullanılmaktadır. Basınçlı sulamalardan damlama sulama başta meyve ve sebze bahçelerinde, yağmurlama sulama ise genelde tarla ürünlerinde kullanılmaktadır.
İlin su kaynaklarının dağılımı aşağıdaki gibidir.
Ülkenin toplam kullanılabilir 112 milyar m 3 olan su potansiyelinin. %5,43 lük kısmı olan 6087,5 hm3’lük kısmı Bursa ilinde bulunmaktadır. Ülkemizdeki su tüketiminin % 72 si tarımda, %18 i evsel kullanım ve %10’u sanayi sektöründe gerçekleşmektedir. Dünyadaki gelişmiş ülkelerde toplam su tüketiminin %30 sulama, %11’i evsel kullanım ve %10’u sanayi sektöründe gerçekleşmektedir. Dünyadaki gelişmiş ülkelerde toplam su tüketiminin %30’ u sulama, %11 evsel ve %59 u sanayi sektöründe kullanılmakta olup, az gelişmiş ülkelerde ise bu oranlar sırasıyla %82, %8 ve %10 dur.
Dünyada nüfus artışına paralel olarak artan tarımsal su ihtiyacı, evsel su talebi ve gelişen sanayi sektörünün de su talebinin artması su kullanımı konusunda sektörler arasında rekabete yol açmaktadır. Endüstrileşme ve şehirleşmenin artması ileride tarımda kullanılan su miktarında oransal olarak azalma anlamına gelmektedir. Günümüzde sınırlı su kaynaklarının tüm sektörlere çevre ile uyumlu bir şekilde planlı etkin ve verimli bir şekilde ulaştırılıp dağıtılması iyi bir su yönetimi sayesinde gerçekleşebilir. Tarımsal sulama yöntemi ise sulama suyunun su kaynağından alınarak en az kayıpla ve en ucuz bir şekilde kullanıcıya dolayısıyla bitkiye ulaştırılması anlamına gelmektedir. Ülkemizde sulanan tarım alanlarının yaklaşık %4 lük kısmında damlama sulama, %15 lik kısmında yağmurlama sulama, %81 lik kısmında karık, tava ve salma sulama yöntemi olan açık sulama uygulanmaktadır. Bursa ilinde fiilen sulanan tarım alanlarının yaklaşık %50 lik kısmında basınçlı sulama sistemleri (Damlama ve yağmurlama) ile sulanmaktadır.
Basınçlı sulamalardan damlama sulama başta meyve ve sebze bahçelerinde, yağmurlama sulama ise genelde tarla ürünlerimde kullanılmaktadır. Salma sulamada suyun %50-30 lık kısmı bitkinin kök bölgesine ulaşabilmektedir. Diğer sulama yöntemi olan yağmurlama sulama ve damlama sistemleri bilinçli olarak uygulandığı takdirde suyun sırası ile %80-90 lık kısmından faydalanma imkanı olacaktır.(Kaynak: İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü-2017)
Endüstriyel Su Temini
2018 yılında Hasanağa Barajından HOSAB’a 448.413 m 3 , Demirtaş Barajından ise EÜAŞ’a 273.160m3 su verilmiştir. Bursa il genelinde yeraltı suyu kaynaklarından 128.500.000 m 3 suyun sanayide kullanımına izin verilmiştir.
Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı
Hidroelektrik enerjisi, İlimiz genelinde toplam olarak kurulu güç bazında, 315 MW’tır. İlimizde hidroelektrik potansiyeli başlıca, Orhaneli Çayı üzerindeki Çınarcık HES (Hidroelektrik Santrali) ile Boğazköy HES’dir.
Oylat kaplıcasında eski ve yeni hamamların suyu ortak bir yerde toplanarak kaplıcanın sağ tarafında 25m kadar yükseklikte bir şelale oluşturur. Kaplıca suyunun yaptığı bu şelaleden elde edilen hidroelektrik enerji kaplıcanın elektrik ihtiyacını karşılamaktadır.
Çınarcık barajında toplanacak 373 hm 3 su, 11 kilometrelik bir tünel yoluyla, gölün hemen güneydoğusunda inşa edilecek ve 584 Gwh/yıl enerji üretecek olan Uluabat hidroelektrik santraline ulaştırılması planlanmaktadır.
İl genelinde rekreasyonel amaçlı kullanılan su miktarı 1.004.673 m3 ’tür.
