Depremsellik analizinde; Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü’nün 2012 yılında yapmış olduğu “Afet Risk Yönetimi İçin Megaşehir Gösterge Sistemi” çalışmasından faydalanılmıştır. Söz konusu çalışmaya ait raporda “Mega Şehir Gösterge Sistemi”nin; afet önleme ve risk yönetimi çalışmalarında, karar verici ve yöneticilerin doğru stratejiler geliştirebilme ve uygun risk azaltma kararları almasına yardımcı olması yanında, risklere ilişkin tüm bilgilerin ve risk unsurlarının, afet önleme ve risk yönetimi sürecindeki tüm paydaşlara aktarılabilmesine de olanak sağlayacağı ifade edilmektedir. Böylece afet önleme ve risk azaltma karar ve yatırımlarının doğrulanması (validasyon) imkânının da sağlanmış olacağı belirtilmektedir. Buna göre Mega Şehir Gösterge Sistemi, üç bileşenden oluşmaktadır:
- Fiziksel riskler ve sosyal hasar görebilirliğin değerlendirildiği, “Kentsel Sismik Risk İndeksi”,
- İBB’nin deprem sonrası acil durum anında mücadele kapasitesinin değerlendirildiği,
“Mücadele Kapasitesi İndeksi”, - İBB’nin ilgili çalışmalar kapsamındaki performansı belirli kıstaslar dikkate alınarak analiz edilen, “Performans Bazlı Yönetimsel İzleme Süreci”.
Megaşehir Gösterge Sisteminin temel amacının; Bütünleşik Afet Risk Yönetiminin yürütülmesi aşamasında, süreçteki tüm adımlar için ve diğer planlama süreçlerinde temel olarak kullanılabilecek bir “GÖSTERGE SİSTEMİ” kurulması olarak ifade edilmektedir.
Megaşehir Gösterge Sistemi, temel olarak 3 farklı ve birbirini tamamlayan bileşenden oluşmakta ve bu sayede afet risklerinin azaltılması kapsamındaki faaliyetlerin bütüncül bir biçimde incelenmesi mümkün olmaktadır.
• Kentsel Sismik Risk İndeksi
• Mücadele Kapasitesi İndeksi
• Performans Bazlı Yönetimsel İzleme Süreci
Olası bir deprem sonrası, bina ve altyapı bazlı fiziksel hasarın ve bunların etkilerini ağırlaştıran sosyal hasar görebilirlik yapısı “Kentsel Sismik Risk” bileşenini oluşturur ve kentin genel risk dokusunu tanımlar.
Fiziksel Risk Göstergeleri:
• Hasarlı Bina Sayısı (Ağır Hasar, Orta Hasar, Hafif Hasar ve Hasarsız)
• Ölü-Yaralı Sayısı (Ölü, Ağır Yaralı, Orta Yaralı, Hafif Yaralı)
• Yangın Sayısı (Yanıcı Madde Tesisleri ve Ahşap Binalara Dayalı)
• Su ve Kanalizasyon Borusu Hasarı
• Doğalgaz Borusu Hasarı
Sosyal Hasar Görebilirlik Göstergeleri:
Sosyal Kırılganlık Faktörleri
• Aile yapısı
• Fakirlik
• Engellilik
• İşsizlik
• Mülkiyet Sahipliği Durumu
Direnç Faktörleri
• Dayanışma
• Hareket Kabiliyeti
• Eğitim Durumu
• Sağlık Hizmetlerine Erişim
• Toplumsal Hazırlık
Bu çalışmada Kentsel Sismik Risk tüm İstanbul için ele alınmışken, “Mücadele Kapasitesi” yalnızca İBB için tasarlanmıştır. Bu doğrultuda İBB’nin deprem sonrası acil durum ile mücadele edebilme yeteneği-kapasitesi değerlendirilmiştir.
Mücadele Kapasitesi Göstergeleri:
Kurtarma & Yardım Kapasitesi
• Arama & Kurtarma Kapasitesi
• Yangınla Mücadele Kapasitesi
• Mezarlık Kapasitesi
Acil Barınma Alanlarını Destekleme Kapasitesi
• Ekmek Dağıtım Kapasitesi
• İçme Suyu Dağıtım Kapasitesi
• Yemek Dağıtım Kapasitesi
Enkaz Kaldırma Kapasitesi
Altyapı İyileştirme Kapasitesi
• İSKİ Acil Durum Müdahale Kapasitesi
• İGDAŞ Acil Durum Müdahale Kapasitesi
Bununla beraber söz konusu çalışmada mahalle ve ilçe bazında depremsellik açısından risk grupları değerleri belirlenmiş ve sınıflandırılmıştır. Buna göre; tüm İstanbul için 1. Derece Deprem Riskli Alanlar, 2. Derece Deprem Riskli Alanlar ve 3. Derece Deprem Riskli Alanlar belirlenmiştir.
Bu kapsamda planlama alanı genel olarak 3. Derece deprem riskli alanda kalmakta olup, planlama alanının güneyinde Avcılar ilçesi Küçükçekmece Gölü kıyısında 1. Derece ve 2. Derece deprem riskli alanlar bulunmaktadır.
